Οι νηματώδεις είναι μικροσκοπικοί οργανισμοί που μοιάζουν με σκουλήκια και ζουν κυρίως στο έδαφος. Χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, στους ελεύθερους που θεωρούνται χρήσιμοι για τη βελτίωση των ιδιοτήτων του εδάφους και σε αυτούς που τρέφονται με τις ρίζες των φυτών και θεωρούνται ανεπιθύμητοι στις καλλιέργειες μας. Τα υγιή εδαφικά συστήματα που βρίσκονται σε μια καλή ισορροπία θα περιέχουν νηματώδεις και των δύο κατηγοριών, με αυτούς που τρέφονται από τις ρίζες να υστερούν πληθυσμιακά σε σχέση με τους ελεύθερους
Ένα από τα είδη που τρέφεται με τις ρίζες του αμπελιού είναι το Meloidogyne spp. (RKN). Το χαρακτηριστικό του γνώρισμα είναι ότι διεισδύει στις ρίζες προκαλώντας ασυνήθη εξογκώματα (χολές). Η δημιουργία αυτών των χολών, βλάπτει τις ρίζες αφού περιορίζει την ικανότητα τους να απορροφούν νερό και θρεπτικά συστατικά. Κατά συνέπεια μειώνεται η ευρωστία και η απόδοση του φυτού καθιστώντας τον έλεγχο των νηματωδών ακόμα δυσκολότερο. Τα φυτώρια για να περιορίσουν τον πληθυσμό των RKN αλλά και άλλων ενδοπαρασίτων, χρησιμοποιούν υποκαπνισμό (fumigation) και εφαρμόζουν χημικές θεραπείες καθ όλη τη διάρκεια του έτους. Παρά την συνεχή εφαρμογή αυτών των μεθόδων ελέγχου, τα RKN δεν εξαλείφονται πλήρως. Κάποιες νέες έρευνες προτείνουν σαν ένα ακόμα πρόσθετο μέτρο ελέγχου, την επεξεργασία με ζεστό νερό (HWT).
Το HWT έχει αποδειχθεί ότι είναι αποτελεσματικό για τον έλεγχο αρκετών παρασίτων και ασθενειών της αμπέλου και μπορεί να εφαρμοστεί σε τακτική βάση στα φυτώρια αμπέλου. Το πρωτόκολλο εφαρμογής στο παρελθόν απαιτούσε την εμβάπτιση των φυτών για 30 λεπτά στους 50⁰C. Τώρα η εφαρμογή της, για να είναι αποτελεσματική και στην ασθένεια aster yellows που προκαλείται από το φυτόπλασμα (Candidatus Phytoplasma), συνίσταται να εφαρμόζεται εμβάπτιση των φυτών για 45 λεπτά στους 50⁰C.
Στην ερεύνα που διεξήχθη στη Ν. Αφρική από το ινστιτούτο ARC Infruitec-Nietvoorbij, για να διαπιστωθεί εάν η επεξεργασία του φυτικού υλικού στους 50⁰C για 45 λεπτά ήταν αρκετή για να διασφαλίσει ότι δε θα παραμείνουν ενήλικα στελέχη ή αυγά RKN, το αποτέλεσμα έδειξε ότι η συγκεκριμένη εφαρμογή μειώνει σημαντικά την ποσότητα RKN στο μόσχευμα, αλλά δε μπορεί να αποδειχτεί ότι το εξαλείφει πλήρως. Μια δεύτερη εφαρμογή της επεξεργασίας με ζεστό νερό (55°C για 20 λεπτά) ενώ μπορεί να μειώσει και άλλο τα επίπεδα προσβολής των RKN στα μοσχεύματα, οδηγεί σε σημαντική μείωση της ανάπτυξης για αυτό και θεωρείται φυτοτοξική. Αντίθετα η πρώτη HWT εφαρμογή (50°C για 45 λεπτά) δεν παρουσιάζει αρνητικές επιπτώσεις στην μελλοντική ανάπτυξη του φυτού.
Τα αποτελέσματα αυτής της έρευνας έδειξαν ότι η εφαρμογή HWT είναι πιο αποτελεσματική όταν και ο αρχικός πληθυσμός των RKN είναι χαμηλότερος. Συνίσταται η HWT να μην εφαρμόζεται σαν αποκλειστικό μέτρο αντιμετώπισης αλλά σε συνδυασμό με άλλα όπως το φιλτράρισμα του νερού άρδευσης, η αποστείρωση του καλλιεργητικού μέσου και η τήρηση των γενικών κανόνων υγιεινής.
Γράφει
Δημήτρης Καραχάλιος, οινολόγος
Η πλήρης δημοσίευση www.researchgate.net
Πηγή - oinologia.gr
