Τα ενεργά εκτάρια (ha) γης για την παραγωγή ελιάς παγκοσμίως κυμαίνονται στα 10.578.246. Με την πάροδο των ετών, η παραγωγή της ελιάς αυξήθηκε σε όλο τον κόσμο, ωστόσο, η παραγωγή επηρεάζεται από την κλιματική αλλαγή η οποία έχει καταστεί μείζον ζήτημα στο γεωργικό τομέα επηρεάζοντας επίσης την παραγωγικότητα και την κατανομή πολλών κηπευτικών καλλιεργειών. Οι γεωργικές εκτάσεις επηρεάζονται από οξειδωτικές και αβιοτικές καταπονήσεις, όπως ακραίες θερμοκρασίες, ξηρασία, αλατότητα και χημική τοξικότητα, παράγοντες που οδηγούν στη μείωση της παραγωγικότητας των καλλιεργειών και, κατά συνέπεια, προκαλούν χαμηλό εισόδημα. Ως εκ τούτου, το αβιοτικό στρες αποτελεί έναν από τους σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζει τη μέση απόδοση των κηπευτικών καλλιεργειών και προκαλεί απώλεια έως και 50% της απόδοσης.
Το στρες επηρεάζει την ανάπτυξη και την απόδοση των φυτών προκαλώντας αλλαγές στη μορφολογία, τη φυσιολογία, τη βιοχημεία και τη μοριακή δομή των φυτών. Για τη μείωση των δυσμενών επιπτώσεων των αβιοτικών καταπονήσεων στα φυτά εφαρμόζονται διάφορα φυτοπροστατευτικά προϊόντα. Τα σωματίδια αργίλου καολίνη, τα οποία μειώνουν τη θερμική καταπόνηση και το ηλιακό έγκαυμα καλύπτοντας την επιφάνεια του φυτού, χρησιμοποιούνται συνήθως κατά των βιοτικών και αβιοτικών παραγόντων καταπόνησης. Σε πληθώρα μελετών χρησιμοποιήθηκε καολίνης κατά της θερμικής καταπόνησης και του ηλιακού εγκαύματος, σε εντομολογικές προσβολές και σε ασθένειες των φυτών. Επιπλέον, έχουν διερευνηθεί οι επιδράσεις του καολίνη στην ποιότητα και την απόδοση των καρπών.
Μια χημική ένωση που χρησιμοποιείται κατά των παραγόντων καταπόνησης είναι η γλυκίνη-μπεταΐνη, η οποία είναι οσμοπροστατευτική δράση, προάγει την ανθεκτικότητα των φυτών έναντι της ξηρασίας, της αλατότητας και άλλων συνθηκών καταπόνησης. Η γλυκίνη-μπεταΐνη έχει χρησιμοποιηθεί για τη μείωση των επιπτώσεων των αβιοτικών καταπονήσεων στις καλλιέργειες, ιδίως κατά της καταπόνησης της ξηρασίας (ηλίανθο, ελιά), της αλατότητας (τομάτα, κρεμμύδι, καλαμπόκι, καπνό, κολοκύθα. Πολυάριθμες και ποικίλες προσεγγίσεις έχουν αναπτυχθεί και πειραματιστεί για την αύξηση της παραγωγής και της παραγωγικότητας. Η ανάπτυξη νέων φιλοπεριβαλλοντικών στρατηγικών πρακτικών για την αύξηση της γεωργικής παραγωγικότητας κρίνονται αναγκαίες.
Απαραίτητο κρίνεται η αντιμετώπιση περιβαλλοντικών και καλλιεργητικών προβλημάτων με σκοπό τη βελτιστοποίηση της απόδοσης και της ποιότητας της ελαιοπαραγωγής. Από την άποψη αυτή, στόχος ήταν η διερεύνηση επιδράσεων της εξωγενώς εφαρμοζόμενης γλυκίνης-μπεταΐνης και της τεχνολογίας της σωματιδιακής μεμβράνης με βάση τον καολίνη στην απόδοση και την ποιότητα του ελαιόκαρπου και του ελαιόλαδου. Εφαρμόστηκαν στα δέντρα διαφορετικές δόσεις καολίνη και γλυκίνης-μπεταΐνης, σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα για την αξιολόγηση των παραμέτρων απόδοσης.
Επεμβάσεις - μεταχειρίσεις του καολίνη και της γλυκίνης- μπεταΐνης
Στον πειραματικό σχεδιασμό οι Taskin και Ertans (2023), χρησιμοποιήθησαν 33 δέντρα εκ των οποίων τα 24 δέντρα υποβλήθηκαν στις διάφορες επεμβάσεις και 9 δένδρα αποτέλεσαν τους μάρτυρες, για κάθε ομάδα (καρποφόρα και μη καρποφόρα) και ο συνολικός αριθμός των δέντρων ήταν 66. Η κατανομή των ελαιόδεντρων ήταν τυχαία και σε κάθε επέμβαση-μεταχείριση εφαρμόστηκε πλήρως τυχαιοποιημένο σχέδιο με τρεις επαναλήψεις ανά μεταχείριση (ένα δέντρο ανά επανάληψη). Τόσο τα καρποφόρα όσο και τα μη καρποφόρα δέντρα υποβλήθηκαν σε δύο δόσεις εφαρμογής καολίνη (Κ) (3% και 6%) και γλυκίνη-μπεταΐνη (GB) (0,3% και 0,6%) σε δύο διαφορετικά χρονικά διαστήματα, δύο φορές (πριν από την άνθηση και κατά την καρπόδεση), τρεις φορές (πριν από την άνθηση, κατά την καρπόδεση και την αύξηση μεγέθους των καρπών), επιπλέον των ομάδων ελέγχου το 2012.
Ο καολίνης και η γλυκίνη-μπεταΐνη εφαρμόστηκε σε δέντρα για τον προσδιορισμό της ποιότητας και της απόδοσης του ελαιόκαρπου και του ελαιόλαδου. Τα προϊόντα αυτά εφαρμόστηκαν με ψεκαστήρα: καολίνης σε 3kg σε 100L νερού (3%) και 6kg σε 100L νερού (6%) και γλυκίνη-μπεταΐνη σε 300g σε 100L νερού (0,3%) και 600g σε 100L νερού (0,6%). Κατά τη διάρκεια των εξωγενών εφαρμογών, δόθηκε ιδιαίτερη προσοχή στην επίτευξη πλήρους και ομοιόμορφης κάλυψης στις επιφάνειες των φύλλων. Οι εφαρμογές του καολίνη και της γλυκίνης-μπεταΐνης πραγματοποιήθηκαν ακολουθώντας τα φαινολογικά στάδια των ελαιόδεντρων της περιοχής.
Τα ελαιόδεντρα δεν αρδεύονταν και δεν λιπαίνονταν, καθώς και το κλάδεμα και η κατεργασία του εδάφους γινόταν ακανόνιστα, συνεπώς, κατά την αξιολόγηση των επιδράσεων των εφαρμογών στην απόδοση και την ποιότητα, αυτό έπρεπε να ληφθεί υπόψη. Επιπλέον, δεν εφαρμόστηκε καμία ειδική πίεση στα δέντρα. Ο κύριος σκοπός ήταν να διερευνηθούν οι επιδράσεις του καολίνη και της γλυκίνης-μπεταΐνης στην απόδοση και στην ποιότητα των ελαιόδεντρων που δεν είχαν δεχθεί τις κατάλληλες καλλιεργητικές τεχνικές.
Συμπεράσματα από την εφαρμογή καολίνη και της γλυκίνης- μπεταΐνης
Τα αποτελέσματά της μελέτης των Taskin και Ertans (2023) έδειξαν ότι οι εφαρμογές τόσο της γλυκίνης-μπεταΐνης όσο και του καολίνη είχαν σημαντικές επιδράσεις όχι μόνο στην απόδοση των δέντρων, στο δείκτη ωριμότητας των μη καρποφόρων δέντρων, αλλά και στη μέση απόδοση ανά cm2 της διατομής του κορμού (kg/cm2) των καρποφόρων δέντρων. Επιπλέον, μετά την αξιολόγηση της ποιότητας του ελαιόλαδου με βάση τις μέσες τιμές, διαπιστώθηκε ότι η ποιότητα και η απόδοση του ελαιόλαδου επηρεάστηκαν και από τις δύο εφαρμογές. Η γλυκίνη-μπεταΐνη έδειξε το καλύτερο αποτέλεσμα συγκριτικά με τους μάρτυρες και τις μεταχειρίσεις με καολίνη.
 |
| Πίνακας 1. Η απόδοση/δένδρο των καρποφόρων (άνω πίνακας) και μη (κάτω πίνακας) δένδρων (kg) |
 |
| Πίνακας 2. Η μέση απόδοση/cm^2 διατομής του κορμού των καρποφόρων (άνω πίνακας) και μη (κάτω πίνακας) δένδρων |
Συμπερασματικά, δύο φορές (πριν από την άνθηση και κατά την καρπόδεση) η εφαρμογή 0,3% γλυκίνης-μπεταΐνης ήταν η καλύτερη μεταχείριση για την καλύτερη ποιότητα και απόδοση του ελαιολάδου. Οι βιβλιογραφικές αναφορές επισημαίνουν ότι οι εξωγενείς εφαρμογές τόσο της γλυκίνης-μπεταΐνης όσο και του καολίνη είχαν σημαντικές επιδράσεις στην ανοχή των ελαιόδεντρων έναντι του στρες. Παρατηρήθηκε ότι τόσο η εφαρμογή της γλυκίνης-μπεταΐνης όσο και του καολίνη επηρεάζουν θετικά την απόδοση των δέντρων και την αποδοτικότητα του ελαιολάδου. Επιπροσθέτως, συνέβαλαν στην αποτροπή της απώλειας απόδοσης που προέκυψαν από τις συνθήκες καταπόνησης και αύξησαν σημαντικά την απόδοση.
 |
| Πίνακας 3. Η απόδοση, η αποδοτικότητα, η αναλογία και η οξύτητα του ελαιόλαδου |
 |
| Πίνακας 4. Η περιεκτικότητα του ελαιόλαδου σε λιπαρά οξέα |
Καταληκτικά, ο καολίνης μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί κατά των παραγόντων στρες και για την αύξηση της απόδοσης, συμπεριλαμβανομένης της καταπολέμησης διαφόρων εντομολογικών προσβολών, διότι μετά την εφαρμογή και των δύο προϊόντων δεν καταγράφηκαν εντομολογικές και φυτοπαθολογικές προσβολές στα δέντρα. Η γλυκίνη-μπεταΐνη συνιστάται κατά του αβιοτικού στρες, καθώς τα αποτελέσματά μας έδειξαν στατιστική διαφορά όσον αφορά την αύξηση της απόδοσης συγκριτικά με τους μάρτυρες.
Πηγές
Taskin S. & Ertan E., (2023). Exogenous Applications of Kaolin and Glycine Betaine Increased the Yield and Quality of Olive Fruit and Olive Oil. Erwerbs-Obstbau volume 65, pages 337–346.
Denaxa NK, Roussos PA, Damvakaris T, Stournaras V (2012) Comparative effects of exogenous glycine betaine, kaolin clay particles and ambiol on photosynthesis, leaf sclerophylly indexes and heat load of olive cv.Chondrolia Chalkidikis under drought. Sci Hortcult 137:87–94.
Fao (2019) Food and agricultural organization of the united nation [FAO]. Land use: in olive production. http://faostat.fao.org/beta/en/#data/QC/visualizeİlyasoğlu H, Özçelik B (2011) Memecik Zeytinyağlarının Biyokimyasal Karakterizasyonu. Gıda 36(1):33–41
Mickelbart MV, Chapman P, Collier-Christian L (2006) Endogenous levels and exogenous application of glisin betain to grapevines. Sci Hortic 111:7–16.Roussos PA, Denaxa NK, Damvakaris T, Stournaras V, Argyrokastritis I (2010) Effect of alleviating products with diffrent mode of action on physiology and yield of olive under drought. Sci Hortic 125:700–711.
Πηγή φωτογραφίας - Spheragro
Μετάφραση, επιμέλεια και παρουσίαση άρθρου
από τον ΥΔ Σώτηρα Μάριο-Ιωάννη MSc Γ.Π.Α.
Πηγή - olivenews.gr
